Σοκολάτες, “ΜΕΛΟ” με τις συλλεκτικές κάρτες του Μίκυ, του Πήτερ Παν, της Τίνκερμπελ και “ΙΟΝ” η καλύτερη όλων, καραμελάκια “ΜΕΖ” και μέντες πράσινες και κόκκινες, γλυφιτζούρια κόκκινα κοκοράκια, τσιχλόφουσκες, πατατάκια και χύμα φλοκάκια για τα παιδιά, τσιγάρα, χτενάκια, κρέμες ξυρίσματος, οδοντόκρεμες “KOLYNOS”, παυσίπονα “ΚΑΛΜΟΛ”, αναπτήρες βενζίνης, σπίρτα, τηλέφωνο για το κοινό, εφημερίδες και περιοδικά στα “προχωρημένα” για τους ενήλικές.
“Περίπτερα”… Τα “μικρομάγαζα” του δρόμου που εμφανίστηκαν στην Ελλάδα μετά την γερμανική κατοχή, “άνθισαν”στις δεκαετίες ’50, ’60 και ’70, στη συνέχεια παρήκμασαν και λιγόστεψαν.
Στα Χανιά τα δύο τελευταία χρόνια, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, κατεδαφίστηκαν τα ανενεργά και εγκαταλελειμένα “παλιάς κοπής” και σήμερα τα νέα υπάρχουν στο κέντρο της πόλης και σε μεγάλες συνοικίες, με βιτρίνες, τέντες, ψυγεία και “πλούσιο εμπόρευμα”.
Περιπτεράκια…
Μπεζ και άσπρα σιδερένια “μικρόσπιτα” με ξύλινα εσωτερικά ραφάκια, το συρταράκι για τα λεφτά μέσα, κάτω από το παραθυράκι που εξυπηρετούσαν οι περιπτεράδες τους πελάτες και ειδικές κατασκευές έξω από το “σπιτάκι” για περιοδικά, εφημερίδες και κουτάκι για το τηλέφωνο.
Θυμάμαι παιδί στην πλατεία Δικαστηρίων δύο από τα περίπτερα που άφησαν εποχή… Του κ. Γιώργου, μπροστά από την Ανωτέρα Διοίκηση Χωροφυλακής (σημερινό “Σπιτικό”) που είχε τα πάντα πλην περιοδικών.
Αυτά, τα είχε η κ. Λιλίκα έξω από τον σημερινό “Φειδία”, μέσα στο κηπάκι. Όλα τα περιοδικά της εποχής, τα παιδικά “Μανίνα”, “Σούπερ Κατερίνα”, “Μπλεκ”, “Μίκυ Μάους”, αλλά και εφημερίδες- περιοδικά για τους γονείς, όπως “Φαντάζιο”, “Ρομάντζο”, “Γυναίκα”, “Εργόχειρο”, κλπ.
Τα “Μίκυ Μάους” τα αγόραζες, τα διάβαζες και μετά τα επέστρεφες, πουλώντας τα ως μεταχειρισμένα και διάλεγες άλλα. Το “Second hand” της πλατείας… πολύ προχωρημένο για την δεκαετία του ’60.
Περίπτερα παντού στην πόλη… Έξω από τον Δημοτικό Κήπο, την πλατεία Κοτζάμπαση, τη Χάληδων, τον Κάτολα, το Πανελλήνιο, τη Χαλέπα, τη Νέα Χώρα, την Τζανακάκη, τον Κουμπέ, τον Άγιο Ιωάννη, τα Λενταριανά… όχι ένα, αλλά μπόλικα.
Η “χαρά του παιδιού” να μαζέψει κέρματα, να πάει στο περίπτερο και να ξοδέψει. Και τι δεν έπαιρνε με ένα δίφραγκο… και τον περιπτερά τον ίδιο! Οι πρώτες αγοραστικές συνήθειες των μικρών παιδιών, που αυτόματα γίνονταν “μεγάλοι”, αφού είχαν λεφτά και ψώνιζαν.
Στις ασπρόμαυρες ταινίες της δεκαετίας του ’60 βλέπαμε συχνά την Ζωή Λάσκαρη και την Μάρθα Καραγιάννη να μιλούν στο τηλέφωνο με τον φιλαράκο τους από το περίπτερο της γειτονιάς με σηκωμένο το ένα πόδι! Και τον Κώστα Βουτσά να ζητά στο τηλέφωνο την φιλενάδα του, υποδυόμενος την γυναίκα, για να μην τον καταλάβει ο αδελφός της.
– Εδώ Πίτσα, έλεγε… Μου δίνετε την Μαίρη;
Πολύ γέλιο!
Αυτές τις εικόνες “ζωντανεύει” σήμερα, πολλές δεκαετίες μετά, ένα βιβλίο – λεύκωμα του δημοσιογράφου Θανάση Κάππου. “Τα περίπτερα της Αθήνας. 1943-1969” που κυκλοφόρησε πριν από μερικά χρόνια από τις εκδόσεις “Αλήθεια”. Οι φωτογραφίες προέρχονται από τα αρχεία, των φωτορεπόρτερ Μεγαλοοικονόμου και Τσαγκάρη, των Ηνωμένων Φωτορεπόρτερ και των Θωμά Ιωνά και Ν. Τόλη.
Πάμε πίσω στον χρόνο…
Χανιά – Πλατεία “Πάνθεον”, αρχές δεκαετίας του ’60
Οδός Πατησίων, δεκαετία του ’50
Περιοδικά στα μανταλάκια,1952
Πλατεία Ομονοίας, 1955
Σύνταγμα… τέλη δεκαετίας του ’50
Πλατεία Βάθης, 1960
Να και το τηλέφωνο, 1959
“Θαμώνες” περιπτέρου, 1955
Σκέφτεται ο μικρός… Πως θα πάρω την ξυριστική; Έβγαλα τρίχες!, 1963
Η “βαρέλα” του τροχονόμου με τα δώρα και δεξιά… περίπτερο, 1952
Πάντα υπήρχε και η δεύτερη καρέκλα του ιδιοκτήτη στο πίσω μέρος του περιπτέρου
Ο μικρός με τον καφέ του περιπτερά, 1957
Φάτσα περιπτερά με το χρυσό δόντι, 1957
Ένα από τα τελευταία περίπτερα περίπου “παλιάς κοπής” στις εργατικές κατοικίες του Αγίου Ιωάννη στα Χανιά