Μεγάλη κουβέντα τις τελευταίες ημέρες, μετά το σεισμό στη Σάμο και τα 300 κτίσματα που κρίθηκαν κατεδαφιστέα, για τα “ερείπια” που υπάρχουν πάνω από τα κεφάλια των Χανιωτών.
Τα ρεπορτάζ ολοένα και περισσότερα για παλαιά, κυρίως ακατοίκητα κτίσματα, που έχουν εγκαταλειφθεί από τους ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι προφανώς και δεν γνωρίζουν ότι φέρουν ευθύνη σε περίπτωση που συμβεί οτιδήποτε!
Κι όμως, μπορούν να αναπαλαιώσουν τα συγκεκριμένα κτίσματα χωρίς να ξοδέψουν ούτε ένα ευρώ, αρκεί να είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα νεοκλασσικά και οι ίδιοι να μην έχουν αποδεδειγμένα την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούν σε τέτοιου είδους εργασίες!
Σύμφωνα με την ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΒΛΑΝΤΟΥ, Αρχιτέκτων-Πολεοδόμο-Χωροτάκτη και την ΑΜΑΛΙΑ ΚΟΥΔΟΥΝΗ, Αρχιτέκτων-Πολεοδόμο… Με το κατά ΥΠΕΝ καθεστώς οι ιδιοκτήτες διατηρητέων οφείλουν να τα συντηρούν και να τα ανασκευάζουν στην αρχική τους μορφή σε περίπτωση καταστροφής, ακόμα και αν αυτή επέλθει από λόγους ανωτέρας βίας.
Αν παραλείψουν την υποχρέωσή τους, τις εργασίες και το κόστος μπορούν να αναλάβουν οι δήμοι ή το δημόσιο, καταλογίζοντας τη δαπάνη στους υπoχρέους.
Το αυτό ισχύει για τα κρινόμενα ως επικινδύνως ετοιμόρροπα, καθώς και για τα όμορα ακίνητα που εντάσσονται σε καθεστώς περιορισμών για λόγους προστασίας και ανάδειξης των διατηρητέων.
Κατ’ εξαίρεση, με βάση το ν. 1337/1983, τις εργασίες ανακατασκευής και το κόστος μπορεί να αναλάβει το ΥΠΕΝ, εάν ο ιδιοκτήτης βρίσκεται σε αποδεδειγμένη οικονομική αδυναμία και η ζημιά δεν οφείλεται σε υπαιτιότητά του.
Ανάλογες υποχρεώσεις βαρύνουν τους ιδιοκτήτες με το κατά ΥΠΠΟΑ καθεστώς. Σε αντίθεση με το ΥΠΕΝ, επείγουσες εργασίες προστασίας ετοιμόρροπων ακινήτων γίνονται με μέριμνα και δαπάνη του ΥΠΠΟΑ. Αν το κτίριο κριθεί κατεδαφιστέο, είναι δυνατόν στη θέση του να ανεγερθεί νέο με τον ίδιο όγκο και την ίδια ωφέλιμη επιφάνεια.
Διαδικασίες καταβολής αποζημίωσης στους ιδιοκτήτες προβλέπονται σε περίπτωση «προσωρινής στέρησης της κατά προορισμό χρήσης του ακινήτου» ή σε περίπτωση «ουσιώδους οριστικού περιορισμού».
Σε αντιστάθμισμα των ανωτέρω τα συναρμόδια Υπουργεία θέσπισαν ειδικά κίνητρα οικονομικής και διοικητικής φύσεως, όπως :
α. Δάνεια χαμηλότοκα και μακροπρόθεσμα για επισκευή και αποκατάσταση διατηρητέων που προορίζονται για κατοικία ή επαγγελματική στέγη.
β. Δυνατότητα χρηματοδότησης, από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, μελετών επισκευής και αποκατάστασης διατηρητέων που πραγματοποιούνται από τοπικές υπηρεσίες, κατόπιν διαγωνισμού, καθώς και εργασιών αποκατάστασης κτιρίων και διαμόρφωσης ελευθέρων χώρων σε υποβαθμισμένες περιοχές.
γ. Φορολογικές ελαφρύνσεις στις μεταβιβάσεις ακινήτων λόγω κληρονομιάς ή δωρεάς και εξαίρεση των μισθώσεων διατηρητέων από το καθεστώς των επαγγελματικών μισθώσεων.
δ. Υπαγωγή στον Αναπτυξιακό Νόμο προστατευόμενων κτιρίων που διασκευάζονται σε ξενώνες, εργαστήρια παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων ή χειροτεχνημάτων.
ε. Στεγαστική συνδρομή, με πιστωτικές διευκολύνσεις, σε παραδοσιακά κτίρια που πλήττονται από σεισμούς.
στ. Μεταφορά του τυχόν εναπομείναντος συντελεστή δόμησης (σ.δ.) του γηπέδου όπου το διατηρητέο.
ζ. Ειδική Ρύθμιση για προσθήκη ή ανέγερση νέου κτιρίου στο γήπεδο του διατηρητέου, εντός του ισχύοντος σ.δ., με ειδικούς όρους και περιορισμούς, κατά παρέκκλιση των ισχυόντων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραβλάπτεται το διατηρητέο. Χορήγηση παρέκκλισης στο ποσοστό κάλυψης για προσθήκη ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
η. Μη ρυμοτόμηση των διατηρητέων, σε περίπτωση που το εγκεκριμένο σχέδιο τα ρυμοτομεί, χωρίς υποχρέωση τροποποίησης του σχεδίου. Επιτρεπτή είναι ακόμα και η μείωση της επιφάνειας των κοινοχρήστων χώρων εγκεκριμένου σχεδίου, προκειμένου να διατηρηθεί και αναδειχθεί ο παραδοσιακός ιστός και η ιδιαίτερη φυσιογνωμία του οικισμού. Παράλληλα:
θ. Ειδικές διατάξεις, που έχουν επιβληθεί για την προστασία του παραδοσιακού χαρακτήρα και της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας των κτιρίων και των οικισμών, κατισχύουν κάθε άλλης διάταξης.
(φωτογραφία αρχείου)