Την Κυριακή 8 Οκτωβρίου καλούμαστε να επιλέξουμε τους επικεφαλής και τους συμβούλους στους Δήμους και στις περιφέρειας της χώρας μας. Πολλοί θα ισχυριστούν ότι οι εκλογές της αυτοδιοίκησης, της επιλογής Δημάρχου και Περιφερειάρχη, παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη βάση των πολιτών. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο θεσμός της αυτοδιοίκησης δίνει την δυνατότητα έκφρασης και ενασχόλησης με τα κοινά σε κάθε πολίτη, από κάθε ηλικιακή ομάδα από κάθε περιοχή, ακόμη και από την πιο δυσπρόσιτη τοπική κοινότητα.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας οι Ο.Τ.Α. φέρουν τρεις βασικές αρχές υπόστασης: 1) ορίζονται υπεύθυνοι για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων 2) χαίρουν διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας και 3) η εποπτεία του κράτους στους Ο.Τ.Α. περιορίζεται αποκλειστικά στον έλεγχο νομιμότητας των αποφάσεων και πράξεων τους.
Πρωτοστάτης στον θεσμό της αυτοδιοίκησης ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος που με τον νόμο ΔΝΖ το 1912 παραχωρεί πλήρη αυτοδιοίκηση στους Δήμους και τις κοινότητες της Ελλάδος. Ο βασικός νομοθετικός χαρακτήρας του νόμου που θέσπισε ο Ελευθέριος Βενιζέλος παραμένει ο ίδιος ως το 1994 που με τον ν.2218 ο Ανδρέας Παπανδρέου καθιερώνει για πρώτη φορά την αιρετή νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, που ως τότε ήταν διορισμένη από την Κυβέρνηση. Αργότερα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη θεσπίζει τον ν.2539/1997 γνωστό ως «Καποδίστρια» διευρύνοντας τα διοικητικά όρια των Δήμων μέσω συνενώσεων και ερχόμαστε στο σήμερα με τον ν. 3852/2010 γνωστό ως «Καλλικράτη» με κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος συνένωσε περαιτέρω τους Δήμους και κατήργησε τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις αντικαθιστώντας τις με Περιφέρειες.
Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο θεσμός της τοπικής αυτοδιοίκησης στη χώρα μας φέρει την σφραγίδα της Δημοκρατικής Παράταξης και του ΠΑΣΟΚ. Το παραπάνω δεν αποτελεί πολιτικό παράσημο του ΠΑΣΟΚ στην πορεία της πολιτικής ζωής της χώρας, αλλά δημοκρατική υποχρέωση και ιδεολογικό πιστεύω που βρίσκεται σε απόλυτη σύμπνοια με τις αρχές τους Συντάγματος για μια πραγματικά ακηδεμόνευτη και άμεση δομή διοίκησης των πολιτών για τα τοπικά θέματα που αφορούν μια οργανωμένη κοινωνία.
Η αυτοδιοίκηση χρήζει μεταρρύθμισης, η αδυναμία εύρεσης και απορρόφησης χρηματοδοτήσεων με διαφάνεια από το κεντρικό κράτος, η έλλειψη σταθερής χρηματοδότησης για τεχνικά έργα καθιστούν την τοπική αυτοδιοίκηση ευάλωτη και πλήττουν την αξιοπιστία της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αξιοποίηση του Ταμείου Ανάπτυξης, ενός ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού προγράμματος το οποίο υλοποιήθηκε χωρίς καμία διαβούλευση με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, και διαμοιράζεται σήμερα από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με κριτήρια αδιαφάνειας. Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να πρωταγωνιστήσει ξανά, στην ανασυγκρότηση της τοπικής αυτοδιοίκησης βάζοντας ως κυρίαρχο κριτήριο σχεδιασμού την ανθεκτικότητα των πόλεων έναντι της απειλής της κλιματικής αλλαγής. Η επίτευξη του παραπάνω στόχου χρειάζεται ανθρώπους με όραμα, ικανότητα και ανιδιοτέλεια που θα συγκροτήσουν την επόμενη διοίκηση των αυτοδιοικητικών οργάνων.
Κατανοώντας την ανάγκη για ουσιαστική ελευθερία στις διεργασίες κατάρτισης των αυτοδιοικητικών σχημάτων και γνωρίζοντας την πολιτική παρακαταθήκη, την ιστορία και τους αγώνες των προοδευτικών πολιτών για αποκέντρωση και ουσιαστική αυτονομία των ΟΤΑ, το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Ε. ΠΑΣΟΚ Χανίων δεν θα μπορούσε να εμμείνει στο ξεπερασμένο πολιτικά κομματικό χρίσμα. Οφείλει όμως να αναζητήσει στα πρόσωπα και στους συνδυασμούς την ιδεολογική πολιτική αφετηρία μαζί με τα τοπικά χαρακτηριστικά που μπορούν να συνθέσουν ένα μίγμα, μια ομάδα κοινών αρχών που την επόμενη των εκλογών θα μπορέσουν να αναλάβουν τα καθήκοντα της διοίκησης στους Δήμους και στις Περιφέρειας της χώρας μας.
Γιάννης Δήμος
Γραμματέας Ν.Ε. ΠΑΣΟΚ Χανίων